13 lutego 2025 roku Generalny Inspektor Informacji Finansowej (GIIF), Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) oraz Narodowy Bank Polski (NBP) – określane wspólnie jako Organy kontroli – opublikowały Komunikat nr 92 dotyczący obowiązku szkoleniowego w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML/CFT).
Celem komunikatu jest przedstawienie dobrych praktyk oraz oczekiwań wobec instytucji i osób zobowiązanych do realizacji obowiązku szkoleniowego wynikającego z ustawy AML.
Kogo dotyczy obowiązek szkoleniowy?
Obowiązek szkoleniowy obejmuje:
- Instytucje obowiązane, wskazane w art. 2 ust. 1 Ustawy AML,
- Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, wykonujące obowiązki AML/CFT (zgodnie z art. 52 Ustawy AML),
- Pracowników – niezależnie od formy zatrudnienia,
- Agentów i podmioty działające na zlecenie instytucji obowiązanych,
- Współpracowników, członków zarządu oraz innych organów zarządzających, jeśli odpowiadają za obszar AML,
- Osoby wykonujące obowiązki AML/CFT w ramach zastępstwa.
Kluczowe zasady szkolenia AML/CFT
- Szkolenie przed rozpoczęciem pracy – Każda osoba wykonująca obowiązki AML/CFT musi przejść szkolenie przed rozpoczęciem czynności w tym obszarze.
- Obowiązek regularnych szkoleń – Szkolenia muszą być ciągłe, dostosowane do zmian prawnych i zapewniać stały rozwój kompetencji.
- Szkolenia uzupełniające – Jeśli pracownik był już przeszkolony w poprzednim miejscu pracy, wystarczy odbycie szkolenia dostosowanego do nowej firmy.
- Szkolenia dodatkowe przy zmianach prawnych – W przypadku nowelizacji przepisów AML/CFT obowiązkowe jest przeprowadzenie aktualizujących szkoleń.
- Szkolenia praktyczne – Powinny uwzględniać:
- Rozpoznawanie podejrzanych transakcji,
- Obowiązki raportowe wobec GIIF i prokuratury (art. 74, 86, 89 Ustawy AML),
- Ochronę danych osobowych.
Kto i w jakiej formie może prowadzić szkolenia?
Ustawa nie narzuca formy ani organizatora szkoleń, mogą one być:
- online lub stacjonarne,
- zewnętrzne (firma szkoleniowa) lub wewnętrzne.
Jednak szkolenia wewnętrzne mogą prowadzić wyłącznie osoby z potwierdzoną wiedzą i doświadczeniem w AML/CFT. Samokształcenie nie jest uznawane za spełnienie obowiązku.
Dokumentacja i nadzór
- Każde szkolenie musi być rzetelnie udokumentowane – zawierać listę uczestników, prowadzących oraz program szkolenia.
- Zarząd instytucji obowiązanej powinien mieć bieżącą wiedzę o realizacji obowiązku szkoleniowego przez pracowników i podmioty zewnętrzne.
- W ramach dobrych praktyk instytucja powinna:
- Monitorować i raportować realizację szkoleń,
- Wprowadzać zapisy w umowach, które zobowiązują podmioty zewnętrzne do wywiązywania się z obowiązku szkoleniowego i umożliwiają kontrolę.
Odpowiedzialność i sankcje
Brak wdrożonego programu szkoleniowego opartego na najnowszych wytycznych narusza art. 52 Ustawy AML i może skutkować karą administracyjną (art. 147 pkt 9 Ustawy AML).
Korzystanie z usług podmiotu zewnętrznego nie zwalnia instytucji obowiązanej z odpowiedzialności za stosowanie środków bezpieczeństwa finansowego.
Podsumowanie
Nowy komunikat zastępuje wcześniejsze wytyczne w zakresie obowiązku szkoleniowego AML/CFT. Wprowadza zasady zapewniające stałą aktualizację wiedzy, precyzuje wymagania dotyczące dokumentacji i nadzoru, a także przypomina o konsekwencjach wynikających z niedopełnienia obowiązku.